Silikon Vadisi, yıllar içinde birbirine komşu olan yüzlerce teknoloji devinin bir arada bulunduğu devasa bir bölge haline geldi. Aklımıza ilk etapta Apple, Google, Facebook gibi şirketler gelse de aslında Silikon Vadisi şirketleri bundan çok daha fazlasını ifade ediyor.
Dünyanın farklı ülkelerinden şirketlerin de zaman içinde merkezlerini buraya taşıması, Silikon Vadisi'ni kelimenin tam anlamıyla küresel teknoloji merkezi haline getirmiş. Hatta meraklıları için sarkastik bir anlatımla bu teknoloji vadisini konu edinen bir Silikon Vadisi dizisi de var. Peki Silikon Vadisi nedir, nerededir, nasıl bir geçmişe sahip ve nasıl dev bir küresel teknoloji merkezi haline geldi? Gelin hep birlikte bu soruları yanıtlayalım.
En baştan başlayalım; nedir bu Silikon Vadisi?
Yukarıda da söylediğimiz gibi, Silikon Vadisi en basit tanımıyla; yıllar içinde küresel hale gelmiş ve dünyanın teknoloji konusunda kalbinin attığı, sınırları oldukça geniş bir bölge. Peki ne olmuş da bu bölge bir cazibe merkezi haline gelmiş, neden bütün teknoloji devleri soluğu burada almış?
Cevap aslında hayal edildiği kadar komplike değil. Silikon Vadisi'nin temellerinin atıldığı bölge, günümüzün de en öneml üniversitelerinden olan Stanford Üniversitesi'ne oldukça yakın. Üniversitedeki mühendislik profesörlerinden biri olan ve sonrasında fakülteye dekanlık da yapan Frederick Terman, görevi süresince öğrencilerinin çalışmalarını destekleyecek bütçeler alarak bölgede Stanford Endüstri Parkı'nı kuruyor ve bölgedeki yerel işletmeler ile okul arasında bir bağ kuruyor. Okulda yetişen öğrenciler ise haliyle kendi şirketlerini bu bölgede kurmaya başlıyorlar. Bunların arasında ise HP'nin kurucuları William Hewlett ve David Packard da var.
Aynı zamanda Stanford Endüstri Parkı'ndaki alanlar, farklı teknoloji ve mühendislik şirketlerine kiralanmaya da başlıyor ve kısa sürede büyüyerek genişletiliyor. Tüm bu durumlar da bölgede doğal bir gelişme yaşanmasına sebep oluyor. Sonuç olarak yıllar içerisinde yüzlerce şirket Silikon Vadisi'nde yerini alıyor.
Silikon Vadisi tam olarak nerede?
Silikon Vadisi, bazı yanlış tahminlerin aksine tek bir şehirde değil. Başlı başına büyük bir şehir de değil. Mountain View, cupertino, Palo Alto, San Jose gibi birkaç şehre yayılmış olan Silikon Vadisi, aslında bu birkaç şehirlik bölgenin genel adı. Tüm şehirlerin bir arada bulunduğu Santa Clara Vadisi için bölgenin en geniş konum tanımlaması demek en doğrusu. Yani spesifik tek bir lokasyon ile Silikon Vadisi'nin konumuna nokta atışı yapmak doğru olmaz.
Fakat tabii ki bölgenin merkezinin neresi olduğuna dair pek çok farklı görüş var. Kimilerine göre Silikon Vadisi'nin merkezi Stanford Üniversitesi'nin de bulunduğu yer olan Palo Alto ancak kimileri bu görüşün aksine bölgenin merkezinin San Jose olduğunu iddia ediyor.
Burada değinilmesi gereken bir diğer nokta ise Silikon Vadisi'nin artık bir bölgeden ziyade dev bir sektörü ve onun gelişimini temsil ediyor olması. Vadinin dev şirketleri, hızlı büyümeleri ve büyük yatırımları sayesinde artık dünyanın her yerindeler. Silikon Vadisi ise onlar için bir tür merkez. Örneğin Zynga tarafından satın alınan Peak Games'in merkezi halen İstanbul ve yönetim kadrosu da değişmedi. Bu da aslında Silikon Vadisi oluşumunun ülkemizde ve daha pek çok ülkede kendini genişlettiğinin ve adresin artık yalnızca bir temsil olduğunun kanıtı.
Silikon Vadisi ismi nereden geliyor?
Silikon Vadisi ismi ilk olarak 1971 yılında Don Hoefler isimli gazetecinin “Silicon Valley USA” başlıklı yazısında kullanılmış. Silikon bazlı bilgisayar mikroçiplerinin üretildiği dönemde, bölgede yoğun olarak bu üretimin yapılması ve bölgenin esas ismi olan Santa Clara Vadisi bir araya gelerek Silikon Vadisi ismini oluşturmuş ve Don Hoefler'in bu ismi bir haberinde de kullanmasıyla birlikte bu isim giderek popüler hale gelmiş.
Silikon Vadisi'ni genç dahiler için çekici kılan ne? Neden uçuk maaşlar ödeniyor?
Silikon Vadisi'ndeki dev şirketlerin maaş ortalaması 133.000 dolar ile 171.000 dolar arasında değişiyor. Bu dudak uçuklatan maaşları alanlar ise şirketlerin kendi bünyelerine katabilmek için adeta yarışa girdiği başarılı yazılım mühendisleri ve geliştiriciler. En parlak zihinleri alarak en iyi ekibi kurmak isteyen şirketler arasındaki bu rekabet de maaşları haliyle yükseltiyor.
Silikon Vadisi aynı zamanda genç beyinlerin çalışma hayatına bakışını değiştiren pek çok yeniliğin de yükselişe geçtiği yer. Şirketlerin pek çoğunda genç yetenekler görev alıyor ve eskisinden çok farklı bir verimlilik anlayışı hakim. Daha rahat ve özgün ofisler, mesai saatleriyle kısıtlanmayan çalışma döngüleri gibi pek çok yenilik de yüksek maaşlar dışında genç dahileri Silikon Vadisi şirketlerine çeken önemli etkenler arasında yer alıyor.
Silikon Vadisi'nin çalışma hayatına kattığı bir diğer önemli anlayış da paylaşımlı ofisler. Bölgedeki yüksek kiralar ve gayrimenkul yetersizliği sebebiyle pek çok start-up, farklı şirketlerin bir arada çalıştığı ortak ofislerde çalışıyor. Bu anlayışın son birkaç yılda ülkemizde de yükselişe geçtiğini düşünecek olursak, Silikon Vadisi'nin bu tür konularda öncü olduğunu söyleyebiliriz.
Silikon Vadisi'nin en popüler şirketleri:
- Apple
- Tesla
- Uber
- Intel
- HP
- IBM
- Alphabet
- Oracle
- Paypal
- eBay
- Netflix
- VMware
- Sandisk
- NVIDIA
- Yahoo
- Electronic Arts
- Cisco Systems
- Gilead sciences
Silikon Vadisi'nde Türk girişimciler tarafından kurulmuş şirketler de var;
- Udemy
- Wallit
- Koding
- mobile Action
- SocialWire
- Felicis Ventures
- score beyond
- CivicSolar
- Stringer Labs
Silikon Vadisi gerçekten de kusursuz bir ütopyanın gerçeğe dönüşmüş hali mi?
Yüksek maaşlar, genç jenerasyonun vizyonuna ve hayallerine uygun iş tanımları, eğlenceli ofisler, bir parçası olmayı isteyeceğimiz büyük şirketler… Tüm bunlar Silikon Vadisi'ni rüyaların gerçeğe dönüştüğü bir mucize merkezi gibi gösteriyor. Üstelik yalnızca çalışanlar için değil, girişimciler için de çizilen manzara bu. Peki durum gerçekten böyle mi?
Ne yazık ki hayır. Silikon Vadisi, çizilen bu pembe senaryonun dışında, dünyada belki de en yüksek rekabetin yaşandığı, en dinamik çalışma alanı. Yüksek stres, yoğun çalışma temposu, bölgedeki yüksek kiralar, sürekli ortaya çıkan skandallar, Silikon Vadisi'nin de aslında büyük bir kaygı merkezi olabileceğini işaret ediyor.
Geçmişte özellikle kadın çalışanların eşit olmayan koşullar altında çalışmaları, taciz davaları, ayrımcılık iddiaları gibi pek çok durum yaşandı ve bu, geleceği şekillendiren teknolojilerin üretildiği, büyük zekaların çalıştığı bu yerde bile, ciddi problemler olduğunu gösteren durumlardan yalnızca biri.
