İşlemci satın alırken dikkat etmeniz gereken en önemli başlıkları sizler için listeliyor ve detaylı bir şekilde açıklıyoruz…
İşlemci Satın Alırken Dikkat Etmeniz Gereken En Önemli Başlıklar!
bilgisayar donanımları hakkında pek fazla bilginiz yoksa yeni bir masaüstü bilgisayar toplarken çoğu kullanıcı gibi sizde sıkıntı yaşayabilirsiniz. Her bir parçanın önemi çok fazla. Özellikle işlemciler tüm bilgisayar kullanıcılarının takılı kaldığı ve üstüne düştüğü bir konu. Bu yüzden sizlere işlemci satın alırken nelere dikkat etmelisiniz sorusuna cevap verecek detaylı bir satın alma rehberi hazırladık.
Hepimiz biliyoruz ki piyasa da yüzlerce farklı işlemci mevcut ve bütün bu işlemcilerin teknik özellikleri birbirlerinden farklı. Bu yüzden sizde işlemci seçimi yaparken doğal olarak zorlanıyorsunuz. “Benim için hangisi daha uygun olur? “ diye uzun zaman düşündüğünüz oluyordur. Aklınızda bulunan tüm sorulara cevap vermek için biz de bu rehberi hazırladık. Şimdi adım adım ilerleyip, size uygun olan en iyi işlemciyi seçme konusunda yardımcı olacağız.
İşlemci Nedir ? Ne İşe Yarar?
“İşlemci satın alırken nelere dikkat etmelisiniz?” sorusunu cevaplamadan önce işlemci hakkında kısa bir özet geçelim.
genel olarak işlemciyi bilgisayarınızın beyni olarak görebilirsiniz. Bilgisayarı kullanırken verdiğiniz her bir komuttan işlemci sorumludur.Yapısal olarak en karmaşık donanım olan işlemci, bilgisayarınızda anakart üzerinde bulunur. Sizin verdiğiniz her bir komutu hesaplayarak, ilgili donanıma yada bilgisayar bileşenine gönderir. Bu işlemi ise saniyeler içerisinde yapar. İşlemcinin bir saniye içerisinde gerçekleştirdiği komut sayısını ise biz MHz ( megahertz ) yada GHz( gigahertz ) olarak tanımlarız.
Tipik bir işlemci de önceleri sadece bir işlem birimi yani çekirdek bulunurdu. Fakat günümüzde ki işlemciler 2, 4, 6, 8 yada daha fazla çekirdeğe sahipler.
İşlemci Satın Alırken Nelere Dikkat Etmelisiniz?
İşlemci satın alma konusunda dikkat etmeniz gerekene en önemli başlıkları teker teker sıralayacağız ve sizlere işlemci seçme konusunda yardımcı olacağız. Aklınıza takılan tüm soruları da bu rehber sonunda kendiniz cevaplayabilirsiniz.
AMD ya da İntel ?
Masaüstü bilgisayarlar için işlemci pazarında üretim yapan iki büyük firma bulunmaktadır. Amd ve Intel. Bu iki büyük firma birbirlerinden farklı işlemci teknolojilerine sahiptirler. Her iki firmada sürekli işlemci teknolojilerini geliştirerek son kullanıcıya ulaştırmaktadırlar.
Uzun bir dönem AMD yüksek performans sergileyen masaüstü işlemciler konusunda geri kalmış olsa da yeni nesil Ryzen işlemci ailesiyle rekabeti arttırıp, bizlere uygun fiyata sahip yüksek performanslı işlemciler sunmaktadır. Şimdi asıl can alıcı soruya gelelim…
AMD mi yoksa Intel mi?
Bu soruya cevap vermeniz sizin için çok önemlidir. Çünkü AMD ve Intel işlemciler farklı soket standartlarına ve farklı özelliklere sahiptirler. Satın alacağınız işlemcinin soket türene göre yeni bir anakartta almak zorunda kalacaksınız.
Fakat yeni bir bilgisayar toplayacaksanız bu sorunun cevabı belirlediğiniz fiyat aralığında ki işlemcilerin performans değerlerinde olacaktır. Çünkü her iki firmanın ürettiği işlemciler bazı şeyleri diğerlerinden iyi yapsa da günlük kullanımda sizler bu farkları gözle görülür bir şekilde anlamayacaksınız. Bu yüzden kullanım amacınıza göre en yüksek performanslı ve en yeni nesil işlemciyi satın almanız sizin faydanıza olacaktır.
Fiyat
İlk önce yapmanız gereken işlemciniz için ne kadar bütçe ayıracağınızı belirlemek olmalı. Bu sayede ayırdığınız bütçe aralığında işlemci seçimini yapmanız daha kolay olacaktır. Örneğin 1250 tl bütçeniz varsa bu fiyata alabileceğiniz işlemcileri belirleyebilirsiniz.
Daha sonra belirlediğiniz işlemci modellerinde fiyata etki eden etken olup olmadığına bakmalısınız. Örnek olarak AMD hız aşırtılabilen işlemcilerinde fan kutu içeriği olarak geliyor fakat Intel'in “k” ibareli hız aşırtılabilen işlemcilerinde ekstra fan ücreti ödemek zorundasınız. Çünkü fan işlemci ile birlikte satılmıyor. Tabi yüksek hızlara ulaşmak isterseniz etkin bir soğutma için her iki işlemci modeline de ekstra fan almak zorundasınız.
Soket Yapısı
Yukarıda ki iki başlığa uygun işlemci modellerini belirlediyseniz sıra geldi uygun soket yapısına ve yonga setine ait anakartları seçmeye.
İlk önce işlemcinizin soket yapısına bakın. Bu konuda biraz araştırma yapmak zorunda kalacaksınız. Çünkü işlemciniz sadece kendi soket yapısına uygun bir anakartta çalışacaktır.
Günümüzde işlemci soket yapıları iki tiptedir. Birincisi “Pin Grid Array (PGA)” tipidir. İşlemci, altında bulunan iğne şeklindeki pinler ile anakart yuvasına takılır. İkincisi ise “Line Grid Array (LGA)” ‘dır. Pinler anakart üzerinde bulunur ve işlemciyi bu pinlere uygun şekilde yerleştirmeniz gerekmektedir. Günümüzde çoğu işlemci LGA soket yapısı ile gelmektedir.
PGA ve LGA soket türleri işlemcinizin anakarta nasıl bağlandığını belirtir. Bu yüzden işlemci satın almadan önce soket desteğini kontrol etmeniz gerekir. Soket yapıları uymayan bir işlemci ve anakartı bir birine monte edemezsiniz.
Ayrıca soket yapıları aynı olan bir işlemci ve anakart, her durumda bir birleri ile uymayabilir. Örneğin Intel 1150 LGA işlemci, 1151 LGA soketli bir anakarta yerleştiremezsiniz. Çünkü işlemcide ki pin sayısı LGA soket yapısının önünde belirtilen rakam kadardır. Yani 1150'dir. Fakat anakartınızda 1151 adet pin bulunmaktadır. Bu yüzden LGA modellerinin de bir birleri ile uyumlu olduğundan emin olmalısınız.
Yukarıda belirttiğimiz durumların dışında soket yapıları aynı olan fakat birbirleri ile uyumlu olmayan işlemci ve anakartlar da bulunmaktadır. Bu farklılığın sebebi ise yonga setinde yatmaktadır.
yonga seti
Eğer işlemciniz anakartınıza mükemmel bir şekilde uyuyor fakat hala çalışmıyorsa, o anakartın yonga seti bu işlemci modelini desteklemiyor olabilir.
Her anakart modeli sahip olduğu bir işlemci yelpazesini destekler. Bir anakart, Intel veya AMD işlemcilerini destekler, ancak her ikisini de değil, tüm anakartlar aynı sayıda işlemci pinlerine de sahip olsa destekledikleri işlemci yelpazesi belli modeller çevresindedir.
Basit bir örnekle Intel 7700k ile 8700k aynı LGA modellerine sahiptir. Fakat 8700k sahip olduğu gelişmiş teknolojiler için farklı bir yonga setine ihtiyaç duymaktadır. Bu yüzden Z270 yonga setli bir anakarta 8700kmodel işlemciyi takabilir fakat çalıştıramazsınız. Aynı şey 7700k içinde geçerlidir. Bu işlemciyi de Z370 yonga setli bir anakarta takabilir fakat çalıştıramazsınız.
Bu yüzden işlemcinizi belirledikten sonra, anakart modellerinden hangisinin sahip olduğu yonga setinin, belirlediğiniz işlemciye destek verdiğine bakın.
AMD işlemciler için olan güncel yonga setlerine bu bağlantıdan, Intel için geçerli olan güncel yoga setlerine buradan ulaşabilirsiniz.
İşlemci Çekirdek Sayısı
İşlemci satın alırken dikkat etmeniz gereken en önemli konulardan bir tanesi de çekirdek sayısı. Farklı amaçlar doğrultusunda işlem yapabilmek için işlemciler artık 2 ya da daha fazla çekirdek sayılarına sahipler. Bu çekirdekler aynı anda gelen komutları işler ve ilgili yerlere gönderirler. Bu şekilde aynı anda daha fazla işlem gerçekleştirilir ve zamandan tasarruf etmemizi sağlarlar.
Ne kadar çok çekirdek o kadar çok performans anlamına gelse de günlük işlemler de sadece iki çekirdekli bir işlemci bile bize yeter. Fakat konu oyun ve fotoğraf ve video düzenleme gibi işlemler olduğunda daha fazla çekirdeğe ihtiyaç duyulur.
Gelişen oyun teknolojileri sonrasında da, oyunlar 4 ve daha fazla çekirdek sayısına sahip işlemciler ile daha yüksek performans sergilemeye başladılar. Tabi bu sadece çekirdek sayısının çok olması ile de alakalı değil. Fakat hem Intel hem de AMD yüksek performanslı masaüstü işlemcilerinde çekirdek sayılarında artışa gitti. Buda oyun geliştiricilerinin bu durumu göz ardı etmemelerine sebep oldu.
Kısaca işlemci çekirdek sayısı günümüz uygulamalarında ve oyunlarında önemli bir yer ediniyor. Bu yüzden işlemci satın alırken dikkat etmeniz gereken en önemli konulardan biri olarak karşımıza çıkıyor.
İşlemci Saat Hızı
Eğer işlemciler hala tek çekirdekli olsaydı işlemci saat hızı en önemli belirleyici etken olacaktı. Fakat günümüzde işlemciler çok çekirdekli bir yapıya sahip. İşlemci seçiminde ki en temel etken bu olmakla birlikte saat hızlarının önemini de yok sayamayız.
İşlemciler verdiğimiz komutları saniyeler içerisinde yapar. İşlemcinin bir saniye içerisinde gerçekleştirdiği komut sayısını ise biz MHz ( Megahertz ) yada GHz ( Gigahertz ) olarak tanımlarız. İşlemcinizin saat hızı ne kadar çoksa paralel olarak bir saniye içerisinde de o kadar çok işlem gerçekleştireceği anlamına gelir. Yani aynı çekirdek sayısına sahip 3.00 GHz hızında ki bir işlemci 2.00 GHz hızında ki bir işlemciden aynı komut satırını daha hızlı işleyecektir.
Çok çekirdekli işlemciler birden fazla görevi üstlenirken çekirdeklerin çalışma frekansı çalışan çekirdek sayısına göre azalma gösterebilir. Maksimum 3.40 Ghz frekans değerine sahip olan dört çekirdekli bir işlemci 4 çekirdeği de aktifken 3 GHz hızında çalışabilir. Fakat bu kendinden daha hızlı fakat daha az çekirdek sayısına sahip bir işlemciden daha yavaş olacağı anlamına gelmez.
4.20 GHz hızında çalışan bir çift çekirdekli işlemci iki çekirdeği aktifken 3.80 GHz hızında çalışıp fakat aynı işlemi 4 çekirdekli işlemciden daha uzun sürede bitirecektir. Bu da çekirdek sayılarının önemini bir kez daha bizlere göstermektedir.
İşlemci saat hızlarında dikkat etmeniz gereken bir diğer özellik ise maksimum saat hızlarıdır. Eğer işlemci araştırması yaptıysanız taban saat hızı ve maksimum saat hızı olarak iki ayrı özellikten bahsedildiğini görmüşsünüzdür.
Taban saat hızı işlemcinizin tüm çekirdeklerinin çalışabileceği saat hızıdır. Maksimum saat hızı ise işlemci hızının temel saat hızı üzerinden artmasını sağlayan bir teknolojidir. Bu işlemcide aramanız gereken bir özelliktir. Belirleyici bir etkendir.
Örnek olarak Intel 8600k'nın taban frekans hızı 3.60 GHz'dir. TurboBoost teknolojisi ile bu hızı yani maksimum frekans hızını 4.30 GHz'a kadar çıkarabilmektedir. Bu hız artışını işlemciniz otomatik olarak kendi yapacaktır. Bunun için işlemcinizi iyi bir şekilde soğutmanız yeterli olacaktır.
İşlemci Ön belleği
İşlemci ön belleği aslında çok kafa karıştırıcı özelliktir. Çünkü tekbir bölümden değil 3 farklı bölümden oluşur ve farklı hızlarda çalışırlar. Bu bölümler L1, L2, L3 adlarını alır. “L” ibaresi ingilizce level yani seviye anlamına gelir.
L1 Önbellek: İşlemcinin bir komut satırını işlerken sırada bekleyen diğer komut satırının saklandığı yerdir. Birincil bölümdür ve en hızlı olanıdır. İşlemcinin hızından sorumlu olan en önemli ön bellektir.
L2 Önbellek: Birincil bellek ile hemen hemen aynı mantıkta çalışır. L1 ön bellekten daha büyük bir boyuta sahiptir. Komut satırları önem sırasına göre sıralanır. Önemli o an için önem arz etmeyen komut satırları bu kısımda tutulur. İşlemci içinde ya da anakart üzerinde bulunabilir. Anakart üzerinde ise işlemciye sadece kendine ait olan bir veri yolu ile bağlanır.
L3 Önbellek: Diğer iki ön bellekten daha yavaş olan ve bu iki belleğin hızını arttırmayı amaçlayan bir mantıkla çalışır.
Smart Cache: Akıllı ön bellek anlamına gelen Smart Cache, Intel tarafından geliştirilen bir ön bellek türüdür. Çok çekirdekli işlemcilerin görevlerini daha hızlı yerine getirmeleri için tüm bellekleri bir araya getirip daha hızlı çalışmalarını sağlayan bir teknolojidir.
Kısacası ön bellekler, boyut olarak ne kadar büyük olursa işlemcinizin işlemleri gerçekleştirmesi de o kadar hızlı olacaktır.
ram desteği
Her işlemcinin maksimum bir RAM desteği bulunmaktadır. Eğer RAM miktarınız işlemcinizin desteklediği miktardan fazlaysa bilgisayarınız çalışmayacaktır. İşlemcinizin desteklediği miktarda RAM takınca bilgisayarınız tekrardan aktif olacaktır.
Günümüzde ki işlemcilerin maksimum RAM desteği 64 GB civarında ve bu miktar günlük bir bilgisayar kullanıcısı için oldukça çok fazla sayılabilir. Sebebi ise oyun oynayacak bir kullanıcın ortalama 16 GB bir RAM miktarına ihtiyacı olacaktır. Çok üst seviyelerde fotoğraf ve video ya da 3D modelleme ile uğraşmıyorsanız 16 GB size yetip artacaktır.
İkinci bir konu ise işlemcinizin desteklediği maksimum bellek kanal sayısıdır. Eğer işlemcinizin çift kanal desteği bulunuyorsa 16 GB Ram yerine 8×2 GB Ram takmanız sizin faydanıza olacaktır.
Dahili Grafik Birimi
Dahili grafik birimi dediğimiz, işlemci içinde bulunan entegre grafik işlemcileridir. Eğer ekran kartı alarak ekstra masraf yapmak istemezseniz dahili grafik birimi bulunan bir işlemci seçmeniz sizi maliyet açısından hafifletecektir.
Günümüzde günlük kullanımda sizlere harici bir ekran kartını aratmayacak yapıda dahili grafik birimlerine sahip olan işlemciler bulunmaktadır. Örneğin Intel Core i3 8100 yada Ryzen 2200G işlemcilerinde bulunan dahili grafik birimleri, web ya da ofis işlerinizde size fazlası ile yetecektir. Hatta bazı oyunları düşük ayarlarda ve çözünürlüklerde oynamanızı bile sağlayabilir.
TDP Değeri
Bilgisayarınızda ki her bileşen ya da donanım gibi, işlemciler de elektriğe ihtiyaç duyarlar. Termal Tasarım Gücü (TDP), işlemcinizin tam güç altında tüketeceği maksimum enerji miktarını belirtir. TDP değerlerinin önemli olmasının sebebi ise seçeceğiniz güç kaynağının kaç Watt olması gerektiği konusunda belirleyici bir etken olmasıdır. TDP değeri yüksek olan bir işlemci için ekstra masraf yaparak daha güçlü bir güç kaynağı almak zorunda kalabilirsiniz.
Hız Aşırtma ( Overclock )
Eğer işlemcinizin sınırlarını zorlamak istiyorsanız hız aşırtma işlemi yapabilirsiniz. Overclock işlemi, işlemcinizin standart saat hızından daha hızlı çalışmasını sağlamak için anakartınızın ayarlarını değiştirerek daha yüksek voltaj vererek daha yüksek frekanslara çıkmasını sağlamaktır.
Overclock işlemi günümüz anakartlarında BIOS ayarlarında yer alan hazır voltaj değerleri ile kolayca yapılabilir fakat çoğu bilgisayar kullanıcısı için tehlikeli bir işlemdir.
Overclock yapma gibi bir niyetiniz var ise Intel'de “k” ibareli işlemciler Amd'de “x” ibareli işlemcileri tercih etmelisiniz. Ryzen işlemcilerin “x” ibaresi olmayan işlemcilerinde de hız aşırtma işlemi yapılabilmektedir fakat “x” ibareli işlemcilerin potansiyeli daha fazladır.
Overclock yapmak için ayrıca üst seviye bir anakart ve soğutucu alma durumunuz da söz konusu. Tabi bunların hepsi bütçenizi zorlayacak etmenlerdir.
SONUÇ
Bazı konular hala kafanızı karıştırabilir. Fakat günümüzde işlemci performansları oldukça birbirlerine yakın değerler sunmaktadır. Bu yüzden en temel başlıkları göz önünde bulundurarak hızlı bir şekilde işlemcinizi seçebilirsiniz.
Bu durumu kısaca özetleyecek olursak;
- Öncelikle işlemciniz için ayıracağınız bütçeyi belirleyin.
- O bütçe çevresinde Intel ve AMD işlemcileri listeleyin.
- Oyun, iş ve günlük kullanım amacınıza göre en yüksek performans sergileyen işlemcilere odaklanın.
Güncel Intel ve AMD işlemcilerin yer aldığı “Oyun Odaklı En İyi İşlemci Hangisi?” başlıklı rehberimize göz atarak işlemci seçme konusunda daha detaylı bilgi edinebilirsiniz.
