Evren ve uzay hakkında en merak edilen konulardan birisi de hiç şüphesiz kara delikler. Sizler için kara delikler hakkında bilinenleri ve ortaya atılan teorileri derledik.
Evrenin ve uzayın hala çözülemeyen pek çok gizemi bulunuyor. Bu gizemlerden birisi olan kara delik, uzun yıllardır tartışılmakta olan popüler konulardan birisi. Sizler için kara delikler hakkında bilinenleri en basit hali ile derledik.
Kara delikler nasıl oluşur?
Kara delikler için ölmüş yıldızların hayaletidir dememiz mümkün. Evrende bulunan yıldızlar, üç farklı şekilde ölmekte. Bunlar sırasıyla beyaz cüce, pulsar olarak da bilinen nötron yıldızı ve kara delik. Yıldızların ne şekilde öleceği, boyutlarına bağlı olarak belirlenir. Bununla birlikte yıldızların ömürleri de boyutları ile ters orantılıdır. Yani bir yıldızın boyutu ne kadar büyük ise, o yıldızın ömrü o kadar kısadır.
Örneğin bizim güneş sistemimizdeki güneş, beyaz cüce şeklinde ölecektir. Daha büyük olanlar nötron yıldızı şeklinde ölecekken, daha da büyük olanların ölümü süper nova patlaması ile sonuçlanır. Süper nova patlaması ile birlikte yeni yıldızlar ve gezegenler açığa çıkarken, bu patlamanın ardından yıldız sıfır noktasına ulaşır.
Yıldızın ulaştığı sıfır noktasına karşın, kütle çekimi hala yerinde duruyordur. Bu kütle çekimi ışığı da çektiği için, tam orta noktada karanlık bir alan oluşur.
Kara deliklerin uzay ve zaman üzerinde bir etkisi var mı?
albert einstein'in genel Görelilik Kuramı'na göre kara delikler uzay ve zamanı bükebilirler. İzafiyet Teorisi'nde de açıklandığı üzere ışık hızına ve kütle çekimineyaklaştıkça, kişiler ve maddeler için zaman yavaşlar. Bundan da yola çıkarak karadeliğe yaklaştıkça zaman, kişiler ve maddeler için yavaşlar.
Karadeliğin olay ufku olarak da adlandırılan fiziksel sınırı, ulaşılabilen en uçnoktadır. Bu noktadan sonra ışık da dahil olmak üzere tüm madde ve enerji karadeliğin içerisinde saklanır veya yok edilir.
Karadeliğin içerisinde ne bulunuyor?
Karadeliğin olay ufkundan sonrasında ne olduğunu, orada ne bulunduğunukimse bilmiyor. Stephen Hawking'e göre karadeliğin içinde bulunan bilgi yokolmakta idi. Ancak daha sonra bu teorinin çürütüldüğünü ve doğrulunun kanıtlanamadığını söyleyelim.
Bu konuda en popüler iki teori bulunmakta. Bunlardan birisi karadeliğe giren bilginin, evrenin başka bir noktasına yayıldığını savunuyor. Bir diğeri ise çoklu evrenler ile bağlantılı olarak karadeliğe giren bilginin, başka evrene girdiğini savunuyor. Ancak bu konuda yapılan araştırmaların fazlasıyla yetersiz olduğunu ve neredeyse hiçbir şey bilmediğimizi de belirtelim.
En yakın karadelik ne kadar uzakta?
Şu an için yapılan araştırmalara göre dünyamıza en yakın karadelik 1,600 ila6,000 ışık yılı uzaklıkta bulunuyor. Bununla birlikte bazı teorilere göre her galaksinin merkezinde karadelik bulunuyor ve bu karadelikler galaksinin hareketini sağlıyor. Ancak bunun da kanıtlanabilirlikten uzak bir teori olduğunu söylememiz mümkün.
Karadeliklerle evrende veya zamanda yolculuk mümkün mü?
Solucan deliği olarak da bilinen olay, karadelikler ve varlığı teorik olarak ispatlanan akdelikler arasında evrende ve belki zamanda yolculuk yapmayı ifade eder. Karadeliklerden giriş yapıldığında akdeliklerden çıkılacağını savunan görüş için herhangi bir kanıt ya da tespit sunmak mümkün değil.
Solucan deliği fenomenine göz attığımızda temel prensibinin; havada durabilenbir elma üzerinde seyahat etmekte olan bir solucan, tüm elmanın etrafını dolaşmak yerine içinden geçerse bir kestirme bulmuş olur, şeklinde olduğunu görmekteyiz. Karadelikler için oluşturulan teorilerin de temelinin bu olduğunu söyleyebiliriz.
